Xe số tự động là dòng xe đang được bán phổ biến nhất hiện nay, tuy nhiên không phải ai cũng biết sử dụng xe đúng cách để đảm bảo an toàn và tiết kiệm xăng.
XE SỐ TỰ ĐỘNG LÀ GÌ?
Đây là loại xe ô tô mà việc tăng giảm số sẽ do hệ thống trên xe thực hiện tự động, phù hợp với tốc độ và sức tải thực tế của xe. Loại này phân biệt với loại còn lại là xe số sàn (còn gọi là xe số tay).
Ở vị trí ghế lái, bạn sẽ thấy có 2 đặc điểm nhận dạng khá rõ của loại số tự động là:
Trên xe sẽ không có chân côn (bàn đạp ly hợp) phía bên chân trái tài xế như xe số sàn.
Cần số tự động thường có các chữ P-R-N-D.
Cùng là xe tự động, nhưng nếu bạn để ý thì hộp số lại được chia thành 2 loại chính:
Tự động vô cấp CVT (Continuously Variable Transmission): truyền động bằng dây đai, với 2 puly của bộ truyền động có thể thay đổi được đường kính cho phép bộ truyền động này có thể tạo ra vô số tỷ số truyền 1 cách liên tục chứ không tách biệt riêng rẽ các số.
Với loại xế hộp tự động này, thao tác điều khiển đơn giản chỉ là đạp ga để xe chuyển động hoặc tăng tốc, và khi cần thì nhả ga, đạp phanh để xe giảm tốc và dừng lại.
Tự động có cấp số: sử dụng các cặp bánh răng để truyền động, thường có 5 - 7 cấp số tùy dòng xe và hãng xe. Hộp số thường có các chế độ là P-R-N-D. Trong đó, P là Parking: đỗ xe, R là Reverse: số lùi, N là Neutral: số 0, D là Drive: số tiến. Đa số xe còn kèm theo chế độ bán tự động +/-, và các số L2-L1...
Tùy theo hiệu xe, loại xe và năm sản xuất mà cần số được thiết kế đặt ở nhiều vị trí khác nhau. Thông thường các loại xe 4-5 chỗ (sedan) và 5-7 chỗ (SUV) có cần số được đặt chính giữa ghế của người lái và ghế của hành khách (center console). Các loại xe 7 chỗ khác như mini van hoặc bán tải (pick-up truck) lại có thiết kế cần số gắn liền với trục tay lái để không gian sàn được thông thoáng hơn. Đặc biệt, đối với một loại xe thể thao Ferrari, Lamborghini, Bugatti… lại sử dụng nút bấm thay cho cần số.
SO SÁNH XE SỐ SÀN VÀ XE SỐ TỰ ĐỘNG
Hộp số tự động dễ sử dụng hơn
Với việc chỉ có chân ga và chân phanh, các thao tác đối với hộp số tự động ít công đoạn hơn, bạn không cần e ngại vấn đề lo nghĩ sợ vào sai vị trí số hay sợ chết máy giữa đường. Mọi việc liên quan đến ngắt ly hợp, lựa chọn các cấp số sẽ được hệ thống cơ khí và điện tử điều khiển.
Số sàn lái bằng 2 chân với số tự động lái bằng 1 chân
Với xe số sàn: Chân phải đạp phanh, ga. Chân trái đạp côn
Với xe số tự động: Chân phải đạp phanh, ga. Chân trái không sử dụng
Theo các chuyên gia kinh nghiệm về lái xe ô tô cho biết cách xử lý tình huống đối với xe số sàn khó dừng xe hơn. Mặt khác lái xe tự động bằng 2 chân chỉ dùng cho các tay đua hay những người chuyên off-road để tận dụng sức kéo của động cơ.
Số sàn có chân côn còn số tự động thì không
Một trong 6 điểm khác biệt lớn giữa xe số sàn và số tự động nằm ở chân côn một bộ phận ngắt kết nối giữa trục sơ cấp và thứ cấp của hộp số để giúp lái xe sang số.
Với thiết kế xe số tự động, chân côn được thiết kế” tự động”. Điều này có nghĩa là lái xe sẽ không cần sử dụng đến chân côn. Các bộ phận còn lại chỉ là còn chân phanh và chân ga.
Thiết kế cần số
Đa số cần số sàn chỉ có một kiểu với các vị trí đẩy số. Trong khi đó, đối với số xe tự động, do liên kết điện tử với hộp số nên nhà sản xuất có thể là dạng gần giống số sàn, dạng tròn hay có thể gắn trên vô lăng.
Hộp số sàn rẻ hơn
Với cùng một mẫu xe, các hộp số tự động thường có giá đắt hơn từ 1000 đến 3000 USD.
Hộp số sàn cho niềm đam mê tốc độ, với những quy định tại việt nam chẳng bao giờ bạn có cơ hội để thử tốc độ tối đa của một chiếc xe, dù dung tích xe bạn có cao đến đâu bởi pháp luật chỉ cho phép tốc độ tối đa là 120km/h.
Do đó khó có thể biết bạn đạt được tốc độ nhanh bao nhiêu với hộp số sàn hay hộp số tự động.
Với hộp số tự động nhu cầu của nó đáp ứng hầu như là cần thiết, về sự thay đổi lực kéo và tốc độ, mang lại cảm giác bốc hơn. Trong khi đó, không phải hộp số tự động nào cũng làm được việc đấy.
ƯU ĐIỂM CỦA XE SỐ TỰ ĐỘNG
Ưu điểm của xe số tự động là cho phép người lái xe tập trung hơn vào việc điều khiển vì họ không cần phải bận tâm vào thời điểm nào phải vào số nào, đạp chân nào, cho phép họ điều khiển xe bằng cả hai tay hoặc họ có thể thư giản tay phải (và chân trái) để thực hiện những thao tác khác.
NHƯỢC ĐIỂM CỦA XE SỐ TỰ ĐỘNG
Nhược điểm của xe số tự động là tiêu hao nhiên liệu nhiều hơn xe số sàn và không cho phép người lái xe chủ động trong việc điều khiển vận tốc. Vì những lý do đó mà xe số tự động hay được phái nữ ưa chuộng và một số đông nam giới sử dụng.
CÁCH LÁI XE SỐ TỰ ĐỘNG AN TOÀN, TIẾT KIỆM NHIÊN LIỆU
Khởi động động cơ
Một vài dòng xe không bắt buộc phải đạp phanh chân khi khởi động hay có thể để cần số ở vị trí N khi khởi động nhưng tài xế nên tập và thường xuyên thao tác số P-Đạp phanh- khởi động như một thói quen để đảm bảo tính an toàn.
Di chuyển với xe hộp số tự động
Chỉ sử dụng chân phải để điều khiển ga và phanh khi lái xe số tự động (chân trái nghỉ, không sử dụng khi đi xe số tự động). Gót chân phải luôn đặt ở vị trí bàn đạp phanh và di chuyển mũi chân để tăng gia khi cần thiết. Điều này giúp người lái phản ứng đạp phanh nhanh hơn trong trường hợp khẩn cấp.
TRƯỜNG HỢP KHẨN CẤP KHI DI CHUYỂN VỚI XE SỐ TỰ ĐỘNG
Trong các trường hợp xe mất phanh, kẹt ga khi xe đang chạy ở tốc độ cao, tuyệt đối không được tắt động cơ bởi khi động cơ tắt đi thì người lái sẽ rất khó để điều khiển vô-lăng đi đúng hướng dễ dẫn đến tai nạn.
Xe mất thắng
Không tắt động cơ, vẫn để động cơ hoạt động bình thường
Chuyển cần số về số tay để điều khiển về cấp số 1-2-3 để hãm tốc độ xe bằng phanh động cơ
Khi tốc độ đã giảm đáng kể thì kéo phanh tay từ từ để giảm tốc độ xe
Dừng xe.
Nếu trên đường thẳng có thể chuyển cần số về N để ngắt truyền động giúp tốc độ xe giảm từ từ
Nếu xe chạy trên đường dốc thì tuyệt đối không chuyển cần số về N vì không thể giảm tốc độ xe do xe chạy theo quán tính, hãy tìm cách giảm tốc độ xe bằng động cơ (chuyển về số 1-2-3), cho xe áp sát vào vách núi, đường lánh nạn để dừng xe
Xe kẹt ga
Trong trường hợp xe bị kẹt chân ga, người lái có thể điều khiển xe như sau để đảm bảo an toàn:
Không tắt động cơ, vẫn để động cơ hoạt động bình thường
Chuyển cần số về N để ngắt truyền động, đảm bảo xe không tiếp tục chạy nhanh hơn
Dùng chân phanh giảm tốc độ từ từ cho đến khi dừng hẳn ở vị trí an toàn
Dừng đèn đỏ khi lái xe số tự động
Nếu dừng nhanh thì vẫn để cần số ở vị trí D, giữ chân phanh nếu đường dốc
Nếu xe dừng lâu có thể chuyển cần số sang vị trí N và kéo phanh tay
Không chuyển cần số về vị trí P vì trong trương hợp xe bị đâm phía sau khi đang dừng đèn đỏ sẽ gây hại cho hộp số. Ngoài ra một vài xe trang bị tính năng khoá cửa tự động, khi về P cửa xe sẽ unlock khiến kẻ gian dễ dàng đột nhập vào xe.
Đi đường đèo với xe số tự động
Lên dốc, đi lên đèo thì có thể để cần số ở vị trí D hay chuyển sang chế độ số tay để tự điều khiển các cấp số. Để thoải mái nhất người lái nên để cần số ở D, việc tính toán các cấp số phù hợp đã có hệ thống điện tử điều khiển.
Xuống dốc, đi xuống đèo người lái nên chủ động chuyển sang số tay, tự điều khiển các cấp số cộng trừ 3-2-1 để hãm tốc độ bằng động cơ, hạn chế đạp phanh chân nhiều để đảm bảo an toàn
Tuyệt đối không tắt máy xe, chuyển số về N thả trôi dốc để tiết kiệm nhiên liệu vì điều này khiến bạn khó điều khiển vô-lăng đúng hướng (tắt máy trợ lực lái không hoạt động, vô-lăng rất nặng không đánh lái được), tốc độ xe tăng nhanh khi chạy theo quán tính, không thể hãm tốc độ bằng động cơ mà phải dùng phanh chân nhiều, nếu đạp phanh quá lâu sẽ dẫn đến tình trạng mất phanh, rất nguy hiểm.
Dừng đỗ xe với xe số tự động
Các bước đỗ xe an toàn khi lái xe số tự động (đường bằng và đường dốc) người lái cần tập thói quen
Đạp phanh chân
Chuyển cần số về N
Kéo phanh tay
Chuyển cần số về P và nhả phanh chân
Điều này sẽ giúp hộp số bền hơn, hạn chế ma sát các chi tiết cơ khí bên trong hộp số
Tất cả những hướng dẫn và chú ý trên khi lái xe số tự động sẽ giúp bạn biết được những điều nên và không nên làm cũng như cách xử lý các tinh huống nguy hiểm khi lái xe hộp số tự động. Để đảm báo lái xe an toàn, bạn nên thường xuyên luyện tập, trao dồi các kỹ năng lái xe và đặt biệt là tuân thủ đúng các quy định pháp luật giao thông đường bộ.
tổng hợp
>>Xem thêm: Kinh nghiệm để đời cho người mới học lái xe số sàn
Hoàng Hiệp
