Trong một trận đấu bóng đá, các trọng tài luôn dùng tay để ra ký hiệu cho các tình huống diễn ra trên sân. Dưới đây là tổng hợp các ký hiệu tay của trọng tài và ý nghĩa đi kèm.
Các trọng tài trong trận đấu đều giữ một vai trò nhất định và họ luôn sử dụng những ký hiệu tay để điều khiển trận đấu, chúng thuộc quy định chung trong bóng đá.
Dưới đây là toàn bộ những ký hiệu tay của trọng tài khi tham gia vào điều khiển trận đấu.
I. Các ký hiệu của trọng tài chính
Trọng tài chính là người trực tiếp điều khiển trận đấu trên sân, là người có quyền cao nhất và đưa ra mọi quyết định cho các tình huống diễn ra.
1. Chỉ tay cho hưởng lợi thế
Trọng tài sẽ đưa 2 tay song song về trước chỉ về phía mục tiêu của đội có lợi thế.
Lợi thế này được cho khi một đội đã phạm lỗi nhỏ. Do đó, thay vì dừng nhịp thi đấu, trọng tài cho phép trận đấu tiếp tục và ra tín hiệu cho đội bị phạm lỗi được hưởng lợi thế.
Với những pha phạm lỗi nghiêm trọng hơn, trọng tài sẽ thổi còi để dừng ngay lập tức và cho đội bị phạm lỗi hưởng một quả đá phạt cố định.
2. Thổi còi và tay chỉ về trước
Đây là ám chỉ cho một quả đá phạt trực tiếp. Trọng tài thổi còi và chỉ tay về trước (không theo góc độ cụ thể) nhưng về hướng tấn công của đội đang được hưởng quả đá phạt.
Ví dụ, trọng tài có thể trao một quả đá phạt trực tiếp cho một đội nếu cầu thủ ở đội kia (không phải thủ môn) chạm bóng bằng tay.
Đây là tín hiểu phổ biến nhất có thể thấy trong các trận đấu.
3. Thổi còi và chỉ tay lên
Trọng tài sẽ thổi còi và chỉ tay tự do thẳng lên trời. Đây là tín hiệu cho một cú đá phạt gián tiếp.
Ngoài ra, khi giải thích đội nào đang được hưởng quả phạt và để làm gì, họ cũng giơ tay lên không trung trong vài giây.
Đá phạt gián tiếp khác với đá phạt trực tiếp ở chỗ là cầu thủ không được phép sút vào khung thành. Nếu ghi bàn từ một cú đá phạt gián tiếp và bóng không chạm vào người khác trên sân, bàn thắng sẽ không được công nhận.
Một ví dụ khác cho quả đá phạt gián tiếp là khi cầu thủ một đội chuyền về cho thủ môn của họ và thủ môn chạm bóng bằng tay. Đây chính là lỗi chuyền về trong bóng đá.
4. Thổi còi và chỉ tay vào chấm phạt đền
Trọng tài thổi còi và chỉ trực tiếp vào chấm phạt penalty để ám chỉ rằng một đội sẽ được hưởng quả đá penalty. Đó sẽ là một tiếng còi dài.
Đá phạt penalty là tương đối hiếm trong bóng đá. Trọng tài sẽ trao quả penalty cho đội tấn công khi bị phạm lỗi trong vòng cấm của đối phương.
Ở tình huống này, cầu thủ thực hiện penalty sẽ đối diện 1:1 với thủ môn từ chấm phạt đền.
Một ví dụ để có quả đá phạt đền này là khi cầu thủ đội phòng ngự chơi bóng bằng tay trong vòng cấm.
5. Tay cầm thẻ giơ lên
Trọng tài sẽ giơ một chiếc thẻ vàng hay thẻ đỏ tùy thuộc vào mức độ phạm lỗi của cầu thủ. Nếu cầu thủ nhận thẻ vàng, đó là một cảnh báo. Nếu nhận thẻ vàng thứ 2 trong trận, cầu thủ này sẽ phải rời sân vì 2 thẻ vàng bằng 1 thẻ đỏ.
Trọng tài lấy thẻ trong túi và chỉ vào cầu thủ phải nhận, sau đó họ sẽ viết chi tiết về hành vi phạm lỗi vào sổ ghi chép.
Đối với pha phạm lỗi nghiêm trọng, trọng tài có thể sẽ rút thẻ đỏ. Một ví dụ khi trọng tài phải đưa ra hình phạt này là 1 cầu thủ đấm cầu thủ khác.
6. Đưa bàn tay chạm vào tay kia
Dấu hiệu này của trọng tài cho thấy cầu thủ đã để bóng chạm tay. Do đó trận đấu sẽ được dừng lại và nhường lại bóng cho đối phương.
Trong trường hợp để bóng chạm tay trong vòng cấm, trọng tài có thể đưa ra quyết định thổi phạt penalty.
7. Vẽ hình chữ nhật trong không gian
Hình ảnh trọng tài dùng tay vẽ một hình chữ nhật thường được thấy trong World Cup hay trận đấu gần nhất của ĐT Việt Nam tại tứ kết Asian Cup 2019 khi có sự xuất hiện của công nghệ VAR.
Khi trọng tài dùng 2 tay tạo một hình chữ nhật, đó là để tham khảo ý kiến từ tổ trọng tài VAR khi tình huống trên sân đang gây tranh cãi hoặc trọng tài không thể quan sát kỹ được.
Hoặc trong trường hợp để ra tín hiệu một quả phạt penalty sau khi tham khảo VAR, trọng tài chính cũng sẽ vẽ một hình chữ nhật.
Xem lại tình huống trọng tài dùng đến VAR trong trận tứ kết Asian Cup 2019 giữa Việt Nam và Nhật Bản.
II. Các ký hiệu của trọng tài biên
Trọng tài biên là những trọng tài có cầm cờ và ở ngoài biên, tức ngoài vạch kẻ trắng trên sân. Họ thường xuyên di chuyển để xác định tình huống phạt góc và ném biên hoặc hỗ trợ cho trọng tài chính ở một số tình huống.
1. Dùng cờ chỉ vào góc
Trọng tài biên sẽ chạy xuống cờ góc bên sân của họ và chỉ cờ trên tay họ xuống tại vị trí góc để ám chỉ một quả đá phạt góc.
Họ không thổi còi vì chỉ có trọng tài chính được cầm còi.
Một ví dụ dẫn đến quả phạt góc là khi cầu thủ một đội đang tấn công thực hiện cú sút về khung thành nhưng hậu vệ đội kia làm chệch hướng bóng ra khỏi vạch cuối sân.
2. Phất cờ và chỉ sang 1 hướng
Khi bóng đi ra khỏi đường biên ngang, trọng tài biên sẽ chạy đến vị trí bóng ra khỏi mặt sân và chỉ cờ theo hướng ném biên. Đây cũng là hướng tấn công của đội có quả ném biên.
Một quả bóng được cho là đã ra khỏi đường biên khi toàn bộ quả bóng đã đi qua vạch đánh dấu trên sân. Nếu bóng chỉ còn một nửa, cuộc chơi vẫn tiếp tục.
3. Chỉ cờ lên cao
Đây là dấu hiệu ám chỉ tình huống việt vị của một cầu thủ. Cánh tay chỉ cờ của trọng tài biên sẽ vuông góc mặt sân thi đấu.
4. Tạo hình chữ nhật với cờ
Trọng tài biên tạo hình chữ nhật với cờ để ra tín hiệu báo cho trọng tài chính để tạm dừng trận đấu khi phía ngoài sân có sự thay đổi người.
Họ thường giữ tín hiệu này trong 5-10s. Cả 2 trọng tài biên thường làm tín hiệu này.
Trên đây là những ký hiệu thường thấy nhất của các trọng tài trong trận đấu bóng đá.
Đặng Nguyệt
